Vôi hóa sụn khớp, hay còn gọi là bệnh lắng đọng tinh thể canxi pyrophosphate dihydrate (CPPD), là một tình trạng bệnh lý về khớp phổ biến. Bệnh xảy ra do sự tích tụ bất thường của các tinh thể canxi pyrophosphate dihydrate trong sụn khớp và các mô mềm xung quanh khớp. Sự lắng đọng này có thể dẫn đến viêm, đau và tổn thương khớp theo thời gian.
🔍 Nguyên nhân gây bệnh:
Nguyên nhân chính xác gây ra vôi hóa sụn khớp vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng một số yếu tố được cho là có vai trò trong sự phát triển của bệnh, bao gồm:
•🧓 Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh tăng lên theo tuổi, thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi. Quá trình lão hóa tự nhiên của sụn khớp có thể tạo điều kiện cho sự hình thành và lắng đọng tinh thể canxi.
•🧬 Yếu tố di truyền: Một số trường hợp vôi hoá sụn khớp có tính chất gia đình, cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng góp vào nguy cơ mắc bệnh.
•⚠️ Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý và rối loạn chuyển hóa có thể làm tăng nguy cơ vôi hoá sụn khớp, bao gồm:
o 🦴Cường tuyến cận giáp (gây tăng canxi máu)
o 🧲 Bệnh nhiễm sắc tố sắt (hemochromatosis – gây dư thừa sắt)
o Suy tuyến giáp
o Bệnh Gout
o🍬 Đái tháo đường
•🤕 Chấn thương khớp: Chấn thương hoặc phẫu thuật khớp trước đó có thể làm tăng nguy cơ phát triển vôi hoá sụn khớp ở khớp bị ảnh hưởng.
⚠️ Triệu chứng thường gặp:
Các triệu chứng của vôi hoá sụn khớp có thể khác nhau ở mỗi người và tùy thuộc vào khớp bị ảnh hưởng. Một số người có thể không có triệu chứng (thể tiềm tàng) và bệnh chỉ được phát hiện tình cờ qua chụp X-quang. Tuy nhiên, các triệu chứng phổ biến bao gồm:
• Đau khớp: Đây là triệu chứng thường gặp nhất, cơn đau có thể xuất hiện đột ngột và dữ dội (tương tự như bệnh Gout, nên còn được gọi là “giả Gout”) hoặc đau âm ỉ kéo dài.
•🔥 Sưng khớp: Khớp bị ảnh hưởng có thể bị sưng, nóng và đỏ.
• Cứng khớp: Cảm giác cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau một thời gian không hoạt động.
• 🚶Giảm phạm vi chuyển động của khớp: Khó khăn khi cử động khớp bị ảnh hưởng.
•🔄 Viêm khớp cấp tính từng đợt: Các đợt viêm cấp có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần.
Các khớp thường bị ảnh hưởng nhất là khớp gối, cổ tay, vai, mắt cá chân, khuỷu tay và bàn tay. Trong một số trường hợp, vôi hoá sụn khớp có thể ảnh hưởng đến cột sống, gây vôi hoá đĩa đệm và các dây chằng quanh cột sống.
🧩Các thể bệnh thường gặp:
Dựa trên biểu hiện lâm sàng, vôi hoá sụn khớp có thể được chia thành nhiều thể khác nhau:
👀 Thể tiềm tàng (không triệu chứng): Chỉ phát hiện qua X-quang.
⚡ Thể giả Gout (viêm khớp cấp tính): Đặc trưng bởi các cơn đau khớp cấp tính, sưng, nóng, đỏ, tương tự như Gout nhưng xét nghiệm acid uric máu bình thường.
🕰️ Thể giống thoái hóa khớp (mạn tính): Đau và hạn chế vận động khớp tăng dần, X-quang có thể thấy hình ảnh thoái hóa khớp kèm theo lắng đọng canxi.
👐Thể đa khớp: Viêm kéo dài ở nhiều khớp, có thể đối xứng, dễ nhầm lẫn với viêm khớp dạng thấp.
💧 Các thể khác: Như thể tràn dịch khớp, tràn máu khớp, thể phá hủy khớp.
🧪Chẩn đoán:
Chẩn đoán vôi hoá sụn khớp thường dựa trên:
🗣️Tiền sử bệnh và thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh lý và thực hiện khám khớp.
🖼️ Chẩn đoán hình ảnh:
o X-quang: Có thể cho thấy hình ảnh lắng đọng canxi trong sụn khớp (chondrocalcinosis).
o Siêu âm khớp: Giúp phát hiện tinh thể canxi và tình trạng viêm khớp.
💉 Xét nghiệm dịch khớp: Chọc hút dịch khớp và soi dưới kính hiển vi phân cực có thể tìm thấy các tinh thể canxi pyrophosphate dihydrate đặc trưng.
💊💊Điều trị:
Hiện tại, không có phương pháp điều trị nào có thể loại bỏ hoàn toàn các tinh thể canxi đã lắng đọng trong sụn khớp. Mục tiêu điều trị chủ yếu là giảm đau, kiểm soát viêm, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa các đợt viêm cấp tái phát. Các phương pháp điều trị bao gồm:
• Điều trị không dùng thuốc:
o Nghỉ ngơi: Cho khớp bị viêm nghỉ ngơi trong giai đoạn cấp.
o Chườm lạnh: Giúp giảm đau và sưng.
o Vật lý trị liệu: Các bài tập giúp duy trì sự linh hoạt của khớp, tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp.
• Điều trị dùng thuốc:
o Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Giúp giảm đau và viêm trong các đợt cấp.
o Colchicine: Có thể được sử dụng để điều trị và phòng ngừa các đợt viêm cấp.
o Corticosteroid: Có thể được tiêm trực tiếp vào khớp bị viêm để giảm đau và viêm nhanh chóng, hoặc dùng đường uống trong trường hợp nặng.
•🛠️ Phẫu thuật: Hiếm khi cần thiết, nhưng có thể được xem xét trong trường hợp khớp bị tổn thương nặng hoặc các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Các thủ thuật có thể bao gồm nội soi khớp để làm sạch hoặc thay khớp.
🦴Vôi hoá sụn khớp là một bệnh mạn tính, việc quản lý bệnh đòi hỏi sự theo dõi và điều trị lâu dài.
👨⚕️ Người bệnh nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp để kiểm soát tốt tình trạng bệnh.
💪Nâng cao chất lượng cuộc sống và hạn chế sự tiến triển của bạn.
