Nguyên nhân nguyên phát: 

Tuổi tác nên cơ thể lão hóa theo thời gian, dẫn đến thoái hóa khớp. Tuổi càng lớn thì hàm lượng nước trong sụn khớp tăng dần nhưng protid giảm dẫn đến việc sụn khớp bắt đầu thoái hóa. Bạn vận động trong thời gian dài khiến sụn nứt, bong, tiêu biến, gia tăng ma sát gây đau và thoái hóa.

Nguyên nhân thứ phát:

• Chấn thương: yếu tố rất thuận lợi cho việc viêm khớp thoái hóa.
• Thừa cân, béo phì: trọng lượng cơ thể vượt mức cho phép sẽ đè lên các khớp, tăng nguy cơ thoái hóa ở khớp gối, hông và cột sống.
• Sử dụng khớp quá nhiều với tần suất cao: người thường làm việc tay chân để khớp chịu lực mạnh như bốc vác, làm việc thủ công đòi có nguy cơ phát triển thoái hóa khớp cổ tay, cổ chân cao hơn.
• Di truyền: ở những gen có chức năng hình thành sụn gặp trục trặc cũng khiến sụn khớp tổn thương, đẩy nhanh tình trạng thoái hóa.
• Ảnh hưởng bởi những bệnh xương khớp khác: người bị viêm khớp dạng thấp có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp.

Ngoài ra, nếu cơ thể dư thừa sắt hoặc hormone tăng trưởng, làm tăng cơ hội thoái hóa khớp.

Các biểu hiện trong thoái hóa khớp thường phát triển chậm và mức độ tăng nặng hơn theo thời gian, các dấu hiệu thường gặp nhất bao gồm:

• Đau nhức: Các khớp bị ảnh hưởng có thể bị đau trong hoặc sau khi vận động, các cơn đau thường âm ỉ và biến mất khi người bệnh không hoạt động. Nếu không được điều trị kịp thời, các cơn đau tăng nặng về mức độ và kéo dài hơn, gây cho người bệnh nhiều đau đớn và phiền toái hơn.
• Cứng khớp: Triệu chứng này thường đi kèm với những cơn đau và được thấy dễ dàng nhất sau khi bệnh nhân thức dậy, hoặc sau một thời gian không vận động, di chuyển.
• Xuất hiện tiếng khớp kêu khi di chuyển: Người bệnh có thể cảm thấy một cảm giác nóng ran khi sử dụng khớp và có thể nghe thấy tiếng lộp cộp hoặc lách cách khi cử động.
• Teo cơ, sưng tấy: Thoái hóa khớp kéo dài thường dẫn đến tình trạng sưng tấy làm biến dạng các khớp và vùng cơ xung quanh khớp. Nếu không vận động trong thời gian dài sẽ gây teo cơ, đầu gối bị lệch khỏi trục,…

• Thoái hóa đốt sống cổ: Thoái hóa đốt sống cổ gây đau cổ hoặc thắt lưng. Các gai xương hình thành dọc theo cột sống khớp (gai cột sống) có thể kích thích các dây thần kinh cột sống, gây đau dữ dội, tê và ngứa ran ở các bộ phận bị ảnh hưởng của cơ thể.
• Thoái hóa khớp gối: là tình trạng thường gặp nhất, xảy ra khi lớp sụn bao bọc khớp gối bị hao mòn, rách hoặc tiêu biến. Phần xương khớp gối không còn được lớp sụn bảo vệ chà xát lên nhau gây đau đớn, viêm sưng hạn chế trong di chuyển.
• Thoái hoá khớp háng: Ở giai đoạn đầu của bệnh thường khó chẩn đoán vì cơn đau có thể xuất hiện ở các vị trí khác nhau, bao gồm háng, đùi, mông hoặc đầu gối. Cơn đau có thể nhói và buốt hoặc có thể đau âm ỉ và phần hông thường cứng.
• Thoái hóa khớp cùng chậu: Các triệu chứng dễ gặp nhất khi bị viêm khớp cùng chậu thường là đau thắt lưng, hông, cảm giác tê bì chân khi ngồi lâu một tư thế, mệt mỏi. Viêm thoái hóa khớp cùng chậu là tình trạng viêm khớp, sưng đau ở khớp nối xương cụt nằm dưới cột sống thắt lưng và xương cánh trên. Người bệnh có thể bị ở 1 khớp hoặc cả 2 khớp cùng chậu.
• Thoái hóa khớp cổ tay, bàn tay: thường gặp ở người lớn tuổi. Lúc này, lượng máu được cung cấp để nuôi dưỡng vùng khớp nói chung và khớp bàn tay, ngón tay bị suy giảm gây ra tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ở các sụn, giảm sức chịu lực trước tác động liên tục và hàng ngày lên khớp.
• Thoái hóa khớp cổ chân: viêm khớp thoái hóa cổ chân thường hay thường gặp ở người trên 40 hoặc có công việc sử dụng nhiều đến cổ chân như vận động viên, cầu thủ bóng đá… Bệnh tiến triển chậm, với các triệu chứng ban đầu mơ hồ, khó nhận biết. Ở giai đoạn nặng, người bệnh sẽ cảm thấy đau vùng khớp cổ chân, cảm giác nặng nề và kém linh hoạt khi vận động. Những cơn đau nhói đến khi người bệnh gắng sức hoặc tác động trực tiếp vào vùng khớp bị tổn thương.

Dùng thuốc

Nhiều bệnh nhân có thói quen dùng thuốc khi xuất hiện tình trạng đau nhức. Các loại thuốc được sử dụng phổ biến bao gồm:Paracetamol, Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, diclofenac và naproxen, Các chất ức chế COX – II chẳng hạn như celecoxib và etoricoxib, Thuốc tiêm khớp chứa Corticoid.

Các loại thuốc trên giúp giảm đau nhanh nhưng để lại nhiều rủi ro khôn lường. Đặc biệt là thuốc tiêm khớp chứa Corticoid, nếu tự ý tiêm vào ổ khớp ở liều cao, không được ai kiểm soát, có thể dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn khớp, bầm da, tăng huyết áp, suy thượng thận, làm trầm trọng quá trình thoái hóa khớp và lâu dài gây ra bại liệt.

Chườm nóng hoặc lạnh

Chườm nóng hoặc lạnh lên khớp có thể làm giảm cơn đau và các triệu chứng của viêm xương khớp ở một số người. Bạn có thể tự chuẩn bị với một chai nước hoặc túi chườm nóng lạnh và chườm trực tiếp lên vùng bị đau.

Phẫu thuật

Phẫu thuật điều trị thoái hóa khớp chỉ cần thiết trong một số ít trường hợp đã tham gia trị liệu bằng các biện pháp khác nhưng không đạt kết quả hoặc phần khớp gặp tổn thương ở mức nghiêm trọng. Phẫu thuật này có thể cải thiện đáng kể các triệu chứng, tăng khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của bạn.

Thay khớp

Thay khớp là phẫu thuật tái tạo khớp, có thể được áp dụng hầu hết các khớp như gối, háng, ngón tay…. Khi phẫu thuật thay khớp, bác sĩ sẽ bỏ phần khớp đã hư hại và thay thế vào đó phần khớp nhân tạo được làm bằng các vật liệu y sinh đặc biệt. Tuổi thọ của khớp nhân tạo có thể kéo dài từ 15-20 năm hoặc hơn.

Vật lý trị liệu

Bác sĩ sẽ thiết kế cho người bệnh những bài tập vật lý trị liệu chủ động cho từng trường hợp riêng biệt như bài tập giãn cơ, bài tập vận động với dụng cụ, bài tập vận động dưới nước… để giảm đau, chống viêm và duy trì tính ổn định của khớp.