Thoái hóa khớp gối, một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến nhất, không chỉ gây đau đớn và hạn chế vận động mà còn có thể dẫn đến biến dạng khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hiểu rõ nguyên nhân và các phương pháp điều trị là vô cùng quan trọng để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
🦵❓Tại Sao Thoái Hóa Khớp Gối Gây Biến Dạng Khớp?
Sự biến dạng khớp gối trong bệnh lý thoái hóa là một quá trình diễn ra từ từ, là hậu quả của sự tổn thương và mất cân bằng trong cấu trúc khớp. Các yếu tố chính góp phần vào tình trạng này bao gồm:
- 🦴🔄Mòn sụn khớp: Sụn khớp là lớp mô trơn láng bao phủ đầu xương, có vai trò như một lớp đệm giảm xóc và giúp khớp vận động trơn tru. Trong thoái hóa khớp, lớp sụn này bị bào mòn, nứt nẻ và mỏng dần đi. Khi sụn bị tổn thương, khoảng cách giữa hai đầu xương trong khớp (khe khớp) bị thu hẹp không đều.
- ⚖️🦵Mất cân bằng tải trọng: Khi một bên của khớp gối bị mòn sụn nhiều hơn bên còn lại (thường là khoang trong), trục cơ học của chân sẽ bị thay đổi. Điều này dẫn đến tình trạng lệch trục, gây ra biến dạng vẹo trong (chân vòng kiềng – genu varum) hoặc vẹo ngoài (chân chữ X – genu valgum).
- 🌵🦴Hình thành gai xương: Để bù đắp cho sự mất ổn định của khớp do sụn bị mòn, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tạo ra các chồi xương (gai xương) ở rìa khớp. Sự phát triển của các gai xương này làm thay đổi hình dạng tự nhiên của khớp, góp phần vào sự biến dạng.
- 💪Yếu cơ và dây chằng: Cơn đau và tình trạng cứng khớp do thoái hóa khiến người bệnh có xu hướng ít vận động hơn. Lâu dần, các cơ và dây chằng xung quanh khớp gối trở nên yếu đi, không còn khả năng hỗ trợ và giữ vững khớp, làm tình trạng biến dạng trở nên trầm trọng hơn.
- 🦵🔁Viêm màng hoạt dịch: Thoái hóa khớp có thể gây ra các đợt viêm màng hoạt dịch, dẫn đến tràn dịch khớp. Tình trạng viêm và sưng kéo dài cũng góp phần làm yếu các cấu trúc của khớp và thúc đẩy quá trình biến dạng.
🦴Nguyên Nhân Gây Thoái Hóa Khớp Gối
Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý đa yếu tố, bao gồm:
- 🧓Tuổi tác: Đây là yếu tố nguy cơ chính. Càng lớn tuổi, khả năng tự phục hồi và tái tạo của sụn khớp càng giảm.
- ⚖️ Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể càng lớn, áp lực lên khớp gối càng tăng, đẩy nhanh quá trình mài mòn sụn khớp.
- 🧬Di truyền: Một số người có yếu tố di truyền khiến sụn khớp yếu hơn và dễ bị thoái hóa sớm.
- 🤕Chấn thương: Các chấn thương trước đây tại khớp gối như gãy xương, đứt dây chằng, tổn thương sụn chêm… có thể làm thay đổi cấu trúc và sự ổn định của khớp, dẫn đến thoái hóa thứ phát.
- 🚺Giới tính: Phụ nữ, đặc biệt là sau mãn kinh, có nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối cao hơn nam giới.
- 🦠Bệnh lý khác: Một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, gout, nhiễm trùng khớp… cũng có thể gây tổn thương khớp và dẫn đến thoái hóa.
- 🛠️ Nghề nghiệp và hoạt động thể chất: Những công việc đòi hỏi phải đứng lâu, mang vác nặng, hoặc các hoạt động thể thao có tác động mạnh và lặp đi lặp lại lên khớp gối cũng làm tăng nguy cơ thoái hóa.
🦵Phương Pháp Điều Trị Thoái Hóa Khớp Gối
Mục tiêu điều trị thoái hóa khớp gối là giảm đau, cải thiện chức năng vận động, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và ngăn ngừa biến dạng khớp. Các phương pháp điều trị được cá thể hóa dựa trên giai đoạn bệnh, mức độ đau và biến dạng của từng người bệnh.
- 🧘♀️Điều trị không dùng thuốc:
- ⚖️Giảm cân: Đây là biện pháp quan trọng hàng đầu đối với những người thừa cân, béo phì.
- 🏃Vật lý trị liệu và tập luyện: Các bài tập phù hợp giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp quanh khớp gối, cải thiện sự linh hoạt và ổn định cho khớp. Các môn thể thao ít gây áp lực lên khớp như bơi lội, đạp xe được khuyến khích.
- 🦯Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Nẹp gối, gậy chống hoặc khung tập đi có thể giúp giảm tải trọng lên khớp và hỗ trợ di chuyển.
- ❄️🔥Chườm nóng/lạnh: Chườm lạnh giúp giảm sưng đau trong các đợt viêm cấp, trong khi chườm nóng giúp giảm cứng khớp và thư giãn cơ.
- 💊Điều trị dùng thuốc:
- 🟡Thuốc giảm đau thông thường: Paracetamol thường được chỉ định trong giai đoạn đầu.
- 🔴Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Dạng uống hoặc bôi tại chỗ giúp giảm đau và chống viêm. Tuy nhiên, cần thận trọng với các tác dụng phụ trên dạ dày, thận và tim mạch.
- 🧪Thuốc chống thoái hóa khớp tác dụng chậm (SYSADOA): Các hoạt chất như Glucosamine sulfate, Chondroitin sulfate, Diacerein… có thể giúp giảm triệu chứng và có khả năng làm chậm quá trình hẹp khe khớp.
- 💉Tiêm nội khớp:
- Corticosteroid: Tiêm trực tiếp vào khớp gối giúp giảm viêm và giảm đau nhanh chóng, nhưng tác dụng thường ngắn hạn và không nên lạm dụng.
- Acid Hyaluronic (chất nhờn nhân tạo): Bổ sung chất nhờn cho khớp, giúp bôi trơn và giảm ma sát, từ đó cải thiện chức năng và giảm đau.
- Huyết tương giàu tiểu cầu (PRP): Sử dụng máu tự thân của người bệnh, qua xử lý để thu được lượng tiểu cầu cao, tiêm vào khớp để thúc đẩy quá trình chữa lành và tái tạo mô.
- 🏥Can thiệp phẫu thuật:
Khi các phương pháp điều trị bảo tồn không còn hiệu quả hoặc khớp gối đã bị biến dạng nặng, phẫu thuật sẽ được xem xét:
- 🔧Nội soi khớp: Làm sạch các mảnh sụn vỡ, cắt gọt gai xương, tuy nhiên hiệu quả trong thoái hóa khớp còn hạn chế.
- 📐Đục xương sửa trục: Áp dụng cho những trường hợp biến dạng lệch trục (vòng kiềng hoặc chữ X) ở người bệnh trẻ tuổi, nhằm phân bố lại tải trọng lên phần sụn khớp còn lành lặn.
- 🤖Thay khớp gối: Đây là giải pháp cuối cùng và hiệu quả nhất cho các trường hợp thoái hóa khớp gối giai đoạn cuối, đau nhiều và biến dạng nặng. Bác sĩ sẽ thay thế bề mặt khớp đã bị hư hỏng bằng khớp nhân tạo, giúp người bệnh giảm đau đáng kể và phục hồi khả năng vận động. Có thể thay khớp gối một phần hoặc toàn bộ.
✅Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần có sự thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng từ bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp để đạt được hiệu quả tốt nhất và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
📍 Địa chỉ: 68B Nguyễn Văn Tiết, Lái Thiêu, Thuận An, BD
📞 Hotline: 096 232 7176
🌐 Đăng ký ngay tại: https://Bianclinic.com
